"ӘЛЛӘ ҮЛӘҺЕҢ, ӘЛЛӘ ЮҠ"

"Һөйләйме?"

Ауылда радио яңы пәйҙә булған йылдар. Ҡытайҙарҙың баш кейеме кеүек, уртаһы артҡа ослайған ҙур түңәрәк ҡара ҡатырғанан һәм "тимер"ҙән ғибәрәт нәмәне "табаҡ радио" тип атай инек. Шул "табаҡ" урамға ултыртылған бағаналарҙағы тимерсыбыҡтарға тоташтырыла һәм йыш ҡына телһеҙ ҡала. Ундай саҡта ағайым бағана башына менә лә сыбыҡҡа сыбыҡ тоташтырылған урындың тутығын игәй.
Шулай бер заман йәнә бағана башына менеп китте. Бер аҙ игәне лә:
— Һөйләйме? — тип һораны.
— Юҡ, — ти атайым.
Ағайым бер аҙҙан йәнә:
— Һөйләйме? — ти.
Шулай бер нисә рәт ҡабатланды. Ағайым, не может быть, тип бағананан төшөп, өйгә керһә, радио шаулап тора. Концерт бара.
— Ниңә алдайһың, һөйләй бит! — тип үпкәләне ағайым.
— Һөйләмәй бит, йырлай! — тине атай ғәҙәтенсә кеткелдәп көлә-көлә. Уға, әлбиттә, беҙ ҙә ҡушылдыҡ.

"Әллә үләһең, әллә юҡ"

Ул йылдарҙа магазиндарҙа көндәлек тауарҙар бик һирәк ҡайта ине. Бер кәрәк әйбер күренһә, был хәбәр шунда уҡ бөтөн ауылға тарала. Бер көндө "аҡ ситса бар икән" тигән һөйөнөслө хәбәр таралды. Атайым менән әсәйем тиҙерәк магазинға йүнәлде, мине лә эйәрттеләр.
Инәйҙең кәфенлек өсөн аҡ ситса хәстәрләп ҡуйғыһы килә. Үҙенеке әҙер, атайға ла алмаҡсы. "Кәфенлек" һүҙен ишеткәс, минең ҡот осто — үлергә йыйына ла былар! Ниндәй баланың ата-әсәһен "үлтергеһе" килһен?! Уларҙы мәңге йәшәр тип күҙ алдына килтерәһең бит инде. Мин, әлбиттә: "Атай, алма, атай, алма!" – тип ялына башланым. Кәфенлеге булғас, ул тиҙҙән үлер кеүек тойолдо. Атайым мине аңланы.
— Әй, алмайыҡ та, Зөлкәдә, әллә үләһең, әллә юҡ әле. Үлмәһәң, кәфенлек әрәмгә китә, — тине лә ғәҙәтенсә кеткелдәп көлөп ебәрҙе.
Алманылар. Мин юҡта алырға кәрәген аңланылар, күрәһең...

"Һалһаң ярай..."

Үткән быуаттың 60-сы йылдары. Ауылда ул саҡта йығылып ятып эсеү юҡ, туй-маҙар, һуғым аштарында ғына йылына бер-ике ҡабат күңел асып алалар ине. Унда ла күпселек ваҡыт эсеп-иҫереп түгел, халыҡ йырҙарын йырлап, ҡыҙыҡ-мәҙәк һөйләп үтә торғайны. Ә иртәгәһен "баш төҙәтеү"ҙең нимә икәнен дә белмәйҙәр ине.
Бына шундай тыйнаҡ туйҙарҙың береһе бара. Атай инде шаҡтай олоғайған, шуға көрәгәсе ҡыйынһынып ҡына:
— Мәхмүт бабай, һиңә лә һалырғамы? — тип һорай икән.
— Әй-й-й-й, хәҙер инде миңә-ә һалһаң ярай, һалһаң ярай! — тигән атай.
Шунан һуң был "һалһаң ярай" башҡа табындарҙа ла бик йыш ҡабатлана башланы. Әлеге лә баяғы күберәк эсеү өсөн түгел, ҡыҙыҡ өсөн...