+13 °С
Болотло
Бөтә яңылыҡтар
Мәҙәниәт һәм сәнғәт
23 Декабрь 2019, 15:24

Салауат ӘБҮЗӘР, "Күрәҙәсе"

Дүртенсе күренеш
Айһылыу эш менән була. Өлфәт ҡайтып инә.
Айһылыу. Тағы темеҫкенеп йөрөнөңме?
Өлфәт. Юҡ, юҡ, бисәкәй! Ышанмаһаң, бына, еҫкәп ҡара.
Айһылыу. Ну ка!.. (Өлфәт ҡулдарын күтәрә, Айһылыу уны ҡапшап ҡарай.) Ҡара уны!.. (Йоҙороҡ күрһәтеп, өйгә инә.)
Өлфәт (еңенән шешә сығара). Тәк!..
Шул саҡ өйҙән Айһылыу кире сыға. Өлфәт шешәне уның арт яғына ултырта. Айһылыу боролған һайын, шешәне арт яғына ҡуя.
Айһылыу. Һин нишләп минең артымдан йөрөйһөң?
Өлфәт. Һоҡланам, бисәкәй! Фигураң матур бит һинең!
Айһылыу. Кит, ошоно!..
Өлфәт. Эйе! Арттан ҡарағанда, ҡыҙҙар кеүекһең...
Айһылыу. Әй, улай уҡ түгелдер ҙә инде...
Өлфәт. Шулай, бисәкәй, шулай!.. Ҡыҙҙарың ары торһон!.. Баҫып йөрөүҙәрең, мин һиңә әйтәйем!.. Торғаны бер королева!..
Айһылыу. Кит инде!.. (Айһылыу артын уйнатып, өйгә инеп китә.)
Өлфәт (усын ыуып). Ярай, ҡуҡырайып йөрөрлөк булды быға бөгөнгә... (Араҡы ҡойоп эсә. Шешәне йәшереп ҡуя.)
Өйҙән Сәлимә сыға. Ул матур итеп кейенгән.
Сәлимә. Атай, әсәйемә ни булған ул?
Өлфәт. Ниңә улай тиһең?
Сәлимә. Көҙгө алдында өрөлә лә сөрөлә...
Өлфәт. Ә-ә... Һимереп, йәмһеҙәйеп киттем, ти бит. Ҡартаябыҙ, ҡыҙым, ҡартаябыҙ... Ә һин ҡайҙа йыйындың?
Сәлимә (биҙрәләрен ала). Һыуға барып киләм...
Өлфәт. Атаҡ, байрамға кейенеп барған һымаҡ, һыуға барамы кеше?
Сәлимә (ҡарана). Һыуға барыу минең өсөн байрам кеүек ул, атай...
Өлфәт. Ярай, бар, ҡыҙым.
Сәлимә китмәй тора. Ҡарана.
Бәй, ҡыҙым, нишләп тораһың унда? Бар!
Сәлимә. Хәҙер, атай. Саҡ ҡына торам да...
Урамдан Байтимер үтеп бара. Сәлимә уның ҡаршыһына сыға. Бер-береһенә ҡарап, туҡтап ҡалалар.
Байтимер. Сәлимә!?.
Сәлимә. Байтимер... ағай!..
Шаршау
ИКЕНСЕ ШАРШАУ
Бишенсе күренеш
Өлфәт менән Байтимер һөйләшеп ултыра. Кәримә инә.
Кәримә. Был улымды бер ҙә төҫмөрләмәйемсе... Кем булаһың, улым?
Байтимер. Байтимер мин, Кәримә инәй. Таһирҙың улы булам.
Кәримә. Таһирҙың?.. Ә-ә, теге чечен һуғышында йөрөп ҡайтҡан улымы?
Өлфәт. Эйе, шул үҙе була, Кәримә апай.
Кәримә. Ҡайтып, бик яҡшы иткәнһең, улым! Сәкинә һөйөнөп бөтә алмайҙыр инде... Балаларҙы көтөүҙән дә ҡыйыны юҡ ул...
Байтимер. Кәримә инәй, әсәйем... мәрхүмә булды бит.
Кәримә. Эй, балалар, балалар!.. Һеҙгә шулай һымаҡтыр... Көн дә ҡапҡа алдығыҙға сығып, ҡарап тора ул... Мин уның менән һәр саҡ иҫәнләшеп үтәм... Оҙаҡ көттө һине!.. Бына, мин дә Ишбулдым юғалып ҡуймаһын, тим. Әсә өсөн бала юғалтыуҙан да ауыр ҡайғы юҡ ул!.. Өлфәт туғаным, күренмәнеме икән Ишбулдым?
Өлфәт. Бая ғына кереп сыҡҡайны, Кәримә апай. Ҡайтыр ул. Әллә ҡайҙа китмәҫ.
Кәримә. Әләйғас, мин анау яҡҡа барып ҡарайым әле. Шунда киткәндер, моғайын (Сыға.)
Өлфәт. Бахыр!.. Улым тип, үҙе лә яңлыша башлаған, ахыры.
Байтимер. Дә-ә... Ҡартайып киткән Кәримә инәй.
Өлфәт. Шунан, Байтимер ҡустым, нимә эшләргә уйлайһың?
Байтимер. Әллә, Өлфәт ағай. Бында минең бер кемгә лә кәрәгем юҡ, шикелле...
Өлфәт. Ә кешеләргә кәрәк булырҙай нимә эшләнең һуң үҙең?
Байтимер. Нимә эшләнемме?!. Мине нимә өсөн ултырттылар һуң? Уларҙы яҡлаған өсөн түгелме? Хакимиәт башлығы пай ерҙәрен бер килмешәккә һатырға йөрөгәндә, кем ҡаршы сыҡты уға?..
Өлфәт. Беләм. Уға һин һуҡтың. Ләкин нимә үҙгәрҙе? Власҡа ҡул күтәргән өсөн үҙеңде ултыртып ҡуйҙылар, ә ерҙе барыбер һатып ебәрҙе. Йоҙороҡ менән бер нәмәне лә хәл итеп булмай, ҡустым.
Байтимер. Күп нәмәне баш түгел, йоҙороҡ хәл итә, Өлфәт ағай. Һинең власть тигәнең дә елле бер йоҙороҡ ул!..
Өлфәт. Дә, ҡустым, йөрәгеңде ҡатырғандар, ахыры...
Байтимер. Төйөп торһаң, бөтә нәмә лә ҡата...
Өлфәт. Улай кешеләр араһында йәшәүе ауыр буласаҡ!
Байтимер. Миңә бер кем дә кәрәкмәй, Өлфәт ағай. Ана, ауылдың ситенә бер өй һалам да, йәшәйем шунда Робинзон шикелле. Мин генәме, бөтә кеше Робинзонға әйләнеп бөткән бит инде. Һәр кем үҙ утрауында йәшәй. Күрше хәлен күрше белмәй хәҙер... Әй!.. (Ҡул һелтәй.) Өлфәт ағай, өй һалырға ярҙам итмәҫһеңме? Шуға килгәйнем һиңә.
Өлфәт. Эх, ҡустым!.. Башың йәшерәк шул. Кешеһеҙ йәшәп булмай ул. Үҙеңдең уларға кәрәгең булмаһа ла, улар һиңә кәрәк буласаҡ. Эйе, Кәримә апай ҙа, хатта диуана Ишбулды ла ҡәҙерле буласаҡ!..
Самат инә.
Самат. Табындың ҡыҙыуына эләктемме тиһәм, бында ни шыш та юҡ, быш та юҡ. Өлфәт ағай, кеше аптыратып, әллә айныҡ ултыраһың инде? Ярай, ярай, танауыңды төшөрмә, Самат ҡустың барҙа хур булмаҫһың. Али-оп! (Ҡуйынынан шешә тартып сығара.) Давай, стаканыңды әҙерлә!..
Өлфәт. Ҡуй, ҡустым, кәрәкмәҫ!
Самат. Атаҡ-атаҡ!.. Әллә лечится иттеңме? Давай, давай, тартынма, һыйлағанда тотоп ҡал.
Өлфәт. Юҡ, тинем бит мин һиңә, Самат ҡустым!.. Эсмәйем!..
Самат. Ҡара, ҡара... Әллә еңгә елкәңде төйҙөмө?!
Байтимер. Бәйләнмә, Самат! Эсмәйем тине бит!..
Самат. Тәк, тәк!.. Аңлашыла!.. Аң-ла-шы-ла!.. Тимәк, һеҙ һөйләшеп тә ҡуйғанһығыҙ!.. Ну, хитер!.. Ну, хитер һин, Өлфәт ағай!.. Ике һыйырҙың имсәген имергә булдың инде!?.
Өлфәт. Һин нимә һөйләйһең, ҡустым?
Самат. Ҡыҙыңды миңә һатҡайның, хәҙер уға һатаһыңмы, ә?
Өлфәт. Һин!.. Һин ауыҙыңды самалап ас, маңҡа!
Самат. Беләм мин һине!..
Байтимер. Етте, Самат! Эскәнһең икән, буйыңа һеңдер.
Самат. Ә һин аҡыл өйрәтмә миңә! Ни эшләргә үҙем беләм!
Байтимер. Самат, яҡшы саҡта юғал бынан!
Самат (сигенә). Ой, ой!.. Ҡурҡыттың!..
Байтимер. Юғал тинем мин һиңә!.. Юғиһә!..
Самат. Сәлимә барыбер һинеке булмаясаҡ, понял!
Байтимер (уға табан бара). Мин һине хәҙер!..
Самат. Әй, кешеләр!.. Ҡотҡарығыҙ!.. Үлтерәләр!.. Үлтерәләр!.. (Ҡаса.)
Байтимер. Тфю, дурак!.. Өлфәт ағай, ғәфү ит, насар килеп сыҡты.
Өлфәт. Һинең ғәйебең юҡ бында. Үҙем ахмаҡ!.. Шул кәрәк миңә!..
Байтимер. Ярай, Өлфәт ағай, мин китәйем инде. Һау бул!
Өлфәт. Ҡарале, Байтимер ҡустым, өй һалырға тотонһаң, әйт миңә. Ярҙам итермен. Өй һалыу – яңғыҙ кешенең эше түгел ул.
Байтимер. Рәхмәт, Өлфәт ағай! (Сыға.)
Алтынсы күренеш
Ишбулды арбаны ҡараштыра. Өйҙән Сәлимә сыға.
Сәлимә. Ни эшләйһең, Ишбулды?
Ишбулды. Өлфәтте әрләйем әле мин...
Сәлимә. Ниңә?
Ишбулды. Ялҡау ул! Арбаны һаман эшләп бөтмәй!..
Сәлимә. Һин асыуланма, Ишбулды. Эшләй ул. Ваҡыты юҡ бит...
Ишбулды. Эйе... Эсергә тигәндә, йүгереп йөрөй...
Сәлимә. Ярай инде, Ишбулды!.. Арбаң бына тигән булыр. Атайым һүҙендә тора бит ул.
Ишбулды. Ярай, һин әйткәс, әрләмәй торам...
Сәлимә. Ишбулды!
Ишбулды. Әү.
Сәлимә. Һин... Һин шуны әйтә алаһыңмы...
Ишбулды. Әйтәм...
Сәлимә. Мин һораманым бит әле, ә һин, әйтәм, тиһең.
Ишбулды. Һорауың күҙеңә яҙылған...
Сәлимә. Һин шуны уҡый алдыңмы?
Ишбулды. Күҙҙәрҙәге яҙыуҙы һәр кем уҡый ала. Тик кешеләр күҙҙәргә ҡарамай шул...
Сәлимә. Мин дә уҡый аламмы?..
Ишбулды. Эйе.
Сәлимә (уйсан). Ә мин уның күҙҙәрендә... бер нәмә лә күрмәнем... Ә ул... ул уҡый аламы һуң?..
Ишбулды. Күҙҙәреңә ҡараһа, уҡыр!..
Байтимер инә. Уның артынан килгән Самат йәшенеп күҙәтеп тора.
Байтимер. Сәләм, Ишбулды!
Ишбулды. Сәләм!
Байтимер. Сәлимә, һаумы! Өлфәт ағай өйҙәме?
Ишбулды, уларҙың икеһен ҡалдырырға теләп, ситкә китә.
Сәлимә (Ҡапыл бер күҙен ҡаплап). Ой!..
Байтимер. Нимә булды, Сәлимә?
Сәлимә. Күҙемә сүп төштө шикелле...
Байтимер. Ҡайҙа, ҡарайыҡ әле.
Байтимер Сәлимәнең күҙҙәренә ҡарап, бер мәлгә онотолоп тора.
Байтимер (һиҫкәнеп). Ә... Ни... Сүп күренмәй... Миңә Өлфәт ағай кәрәк ине, Сәлимә.
Сәлимә. Ул ҡайҙалыр киткәйне.
Байтимер. Ярай... Мин... Мин аҙаҡ килермен... (Китә башлай.)
Ишбулды. Әй, Байтимер! Ҡапҡа ул яҡта түгел.
Байтимер. Ә... Эйе, эйе... (Сыға.)
Сәлимә. Уҡыны!.. Уҡыны!.. Ишбулды!.. (Ишбулдыны ҡосаҡлап ала.) Ул уҡыны, Ишбулды!
Ишбулды. Ә һин?
Сәлимә. Мин?!. Әй!.. Мин уҡып өлгөрмәй ҡалдым!.. Ишбулды!.. (Уның ҡулынан тотоп өйрөлә.)
Ишбулды. Әй, ипләп һин!.. Хәлем юҡ минең!..
Сәлимә. Ниңә?
Ишбулды. Асыҡтым!.. Төшкөһөн ашамағанмын... Бына, хатта эсем гөтөрләй башланы!..
Сәлимә. Бәй, уны ниңә бая уҡ әйтмәнең? Әйҙә, тәмле иттереп сәй менән һыйлайым үҙеңде.
Ишбулды. Мин ҡаймаҡһыҙ сәй эсмәйем!..
Сәлимә. Әйҙә, әйҙә, ҡаймаҡ та булыр (Өйгә инәләр.)
Самат (йәшенгән урынынан сыға). Дә-ә!.. Везет дуракам! Ҡыҙҙар ҡосаҡлай, ҡаймаҡ менән һыйлай... Ярай, был дурагынан ҡурҡыныс юҡ. Тегенеһе!..
Өлфәт инә.
Һаумы, Өлфәт ағай!
Өлфәт. Һиңә тағы нимә кәрәк?
Самат. Ярай, асыуланма инде, Өлфәт ағай. Мин бит эскән баш менән... Һиңә бер насар уйым юҡ минең. Ғәфү ит!
Өлфәт. Ярай... Ҡара уны, тағы шул һүҙеңде ишетһәм...
Самат. Юҡ, юҡ, Өлфәт ағаҡайым! Күңелеңдә юшҡын ҡалмаһын, әйҙә, ошоноң менән сайып ҡуяйыҡ (Шешә сығара.)
Өлфәт. Әллә инде...
Самат. Әйҙә, әйҙә, беҙ дошман кешеләр түгел дәбаһа. Дошман былай ҙа табылып тора... Бергә йәшәйек!
Өлфәт (икеләнеп тора). Әллә, ҡустым...
Самат (шешәне күтәреп). Улай булғас, бына, ошонда вата бәрәм дә ҡуям. Черт с ним!..
Өлфәт. Әй, әй!.. Ни эшләйһең, ҡустым! Ризыҡты әрәм итәме кеше!.. Ҡой, давай!..
Самат. Шулай тип ҡотол... (Араҡы ҡоя.) Тот!..
Өлфәт. Берҙе генә эсәм дә... Бүтән тамсы ла йотмайым. (Эсә.)
Самат. Ярай, шулай итерһең... Ҡарале, Өлфәт ағай, тегене әйтәм, һеҙҙең яҡта йыш урала башланы шикелле...
Өлфәт. Кемде әйтәһең?
Самат. Теге төрөмчикты әйтәм...
Өлфәт. Байтимерме?..
Самат. Ну, да!..
Өлфәт. Өй һалырға ярҙам ит, ти.
Самат. Ай-һай, шуның өсөнмө икән?!
Өлфәт. Башҡаса нимәгә булһын?!
Самат. Һиҙмәйһеңме шуны: ҡыҙыңа ҡармаҡ һала бит ул!..
Өлфәт. Ҡармаҡ?..
Самат. Эйе!.. Суртан ҡармағы!..
Өлфәт. Юҡты һөйләйһең, ҡустым.
Самат. Ярай, төрөмчик кейәүең булғас, белерһең әле... Пока!.. (Китә башлай.)
Өлфәт. Туҡтале!.. Туҡтап тор, ҡустым!..
Самат. Нимә?
Өлфәт. Ҡой әле!..
Самат. Эсмәйем, ти инең бит...
Өлфәт. Тағы берҙе генә эсәм дә...
Самат. Мә!.. Уйла, Өлфәт ағай, ҡыҙың төрөмчиккә сыҡһа, бөтә ауыл алдында мәсхәрәгә ҡаласаҡһың!
Өлфәт. Байтимер ҡусты насар кеше түгел дә...
Самат. Төрмәнән кеше йүнле булып сығамы? Күрмәнеңме ни, теге саҡта мине саҡ үлтермәй ҡалды... Хәҙер килеп ҡараһын!.. (Бысаҡ сығарып күрһәтә.) Бына!.. Ошоноң менән эсен ярам мин уның!..
Өлфәт. Әй, әй, һин ипләп, ҡустым!
Самат. Бөтә ауыл һөйләй, Байтимер Өлфәттең ҡыҙы менән гулять итә, тиҙәр...
Өлфәт. Гулять итә!?.
Самат. Ну, да!.. Һине яҡын күргәнгә әйтәм... Кеше көлә үҙеңдән...
Өлфәт. Ах, кәнтәй!..
Самат. Туҡта!.. Ҡыҙмай тор!.. Мә, башта тотоп ебәр!
Өлфәт (эсә). Ах, мин уны!..
Самат. Дөрөҫ, Өлфәт ағай, юғиһә атайҙы ла һанға һуҡмайҙар!..
Өлфәт. Бир әле!.. (Шешәне Саматтан алып, күтәреп эсә.)
Самат. Ярай, Өлфәт ағай, мин киттем (Сыға.)
Өлфәт. Ну, мин уны!.. Мир алдында мәсхәрә бит был!.. (Ҡысҡыра.) Сәлимә!.. Сәлимә, тим! Сыҡ бында!.. Тиҙ бул!..
Сәлимә менән Ишбулды өйҙән сыға.
Сәлимә. Ни булды, атай?
Өлфәт. Ни булдымы!?. Ни булғанын мин һинән һорарға тейеш!..
Сәлимә. Атай, һин тағы иҫерек...
Өлфәт. Иҫерекме?!. Мин иҫерекме?!. (Ҡайышын сисә.) Күрһәтәм хәҙер иҫеректе!.. Минең йөҙөмдән көләһеңме, ә!?.
Сәлимә. Атай, һин нимә һөйләйһең?!
Өлфәт. Иманыңды уҡытам, кәнтәй!..
Ишбулды. Атаҡ, атаҡ!.. Салбарың төшә бит, Өлфәт!
Өлфәт. Һиңә нимә кәрәк!? Бар, йөрөмә бында буталып!.. (Сәлимәгә.) Ә һин нишләп шул төрөмчик менән сыуалаһың, ә?!.
Сәлимә. Ни һөйләйһең, атай?
Өлфәт. Кәрәгеңде бирәм!..
Сәлимә. Атай!..
Ишбулды. Өлфәт!.. Етәр!.. Ҡағылма Сәлимәгә!.. Ул минең дуҫ!.. Хәҙер шул ҡайышың менән үҙеңде бәйләп һалып ҡуябыҙ!..
Өйҙән Айһылыу сыға.
Айһылыу. Ниндәй тауыш бында?
Өлфәт. Бер ни ҙә юҡ, бисәкәй... Все нормально!..
Айһылыу. Эй, Хоҙайым!.. Эттең буҡ ашамай торһа, башы ауырта, ти. Тағы эстеңме, йүнһеҙ!..
Өлфәт (арба аҫтына ҡаса). Бөттө, бисәкәй!.. Бөттө!..
Айһылыу. Сыҡ унан!
Өлфәт. Бөттө, бөттө!.. Сдаюсь, бисәкәй!.. (Ҡулдарын күтәреп сыға.)
Айһылыу. Бер йомошҡа ебәрер аҡыл юҡ, эсә лә ҡайта, эсә лә ҡайта, битһеҙ!.. Әйҙә, атла! (Өлфәтте төрткөләп өйгә индерә.)
Етенсе күренеш
Ишбулды Байтимерҙе алып инә.
Ишбулды. Әйҙә, әйҙә!
Байтимер. Һин нимәгә алып килдең мине бында?
Ишбулды. Эш бар... Һин ошонда ғына тороп тор, йәме.
Байтимер. Йә, торҙом, ти...
Ишбулды. Мин хәҙер... (Өйгә инеп, Сәлимәне етәкләп сыға.) Бына!..
Сәлимә. Байтимер!?
Байтимер. Мине... Бына... Ишбулды әйтә, эш бар, ти...
Ишбулды. Ярай, мин сәй эсергә ҡайтайым әле. Әсәйем, күмәс бешерәм, ти ине... (Сыға.)
Байтимер. Ни... Сәлимә...
Сәлимә. Әү, Байтимер? Әйт! Мин көтәм... күптән...
Байтимер. Өлфәт ағай өйҙәме?
Сәлимә. Юҡ. Әсәйем менән бесәнгә китте.
Байтимер. Улай икән... Ярай, мин... Мин аҙаҡ килермен... (Сығырға бара.)
Сәлимә. Байтимер!..
Байтимер. Ә?!
Сәлимә. Һин һиҙмәйһеңме ни шуны?!.
Байтимер. Һиҙәм, Сәлимә!.. Ләкин...
Сәлимә. Ниңә ләкин?
Байтимер. Сәлимә, мин бит... Һин һәйбәт ҡыҙ!.. Ә мин кем!?. Минең бит бер нәмәм дә юҡ...
Сәлимә. Булһын!..
Байтимер. Мин бит ултырып сыҡҡан кеше...
Сәлимә. Булһын!..
Байтимер. Һуң... мин бит... мин һиңә тиң түгел, Сәлимә!.. Һин шундай ҡыҙ!..
Сәлимә. Ә мин... Ә мин һине шундай көттөм!.. Һиңә булған хистәремде аңлатырға һүҙҙәрем етмәй!.. (Йырлай.)
(З. Ҡотлогилдина һүҙҙәре, С. Низаметдинов көйө).
Һин һорама, хәлең нисек тиеп,
Йәшәйем мин сабыр итә-итә.
Белгең килһә минең хәлгенәмде
Күҙҙәремә ҡара, шул да етә.
Һин һорама, һағындыңмы тиеп,
Күңел һаман осрашыуҙар көтә.
Белгең килһә минең һағышымды
Күҙҙәремә ҡара, шул да етә.
Һин һорама, һөйәһеңме тиеп,
Мөхәббәтем йөрәгемде өтә.
Белгең килһә, минең һөйөүемде
Күҙҙәремә ҡара, шул да етә.
Йәшенеп кенә Самат инә. Тыңлап тора.
Байтимер. Сәлимә!..
Сәлимә. Байтимер!..
Байтимер. Төш түгелме был, Сәлимә?!.
Сәлимә. Беҙҙең бәхетебеҙ шулай татлы төш һымаҡ!.. (Байтимерҙең сикәһенән үбеп, йүгереп өйгә инә.)
Байтимер. Сәлимә!.. Эх!.. (Һушына килә алмағандай тора ла китә.)
Самат (йәшенгән урынынан сыға). Бына нисек!.. Ну, сволочь һин, Байтимер!.. Юҡ!.. Юҡ, Сәлимә барыбер минеке буласаҡ!.. Минеке буласаҡ!.. (Өйгә инә.)
Сәлимәнең тауышы. Һин ни эшләйһең, ҡәбәхәт!..
Саматтың тауышы. Яратам бит мин һине, иҫәркәй!
Сәлимәнең тауышы. Кит бынан!.. Яҡын килмә!.. Ҡағылма миңә!..
Саматтың тауышы. Мин һине бер кемгә лә бирмәйем!
Сәлимә. Зинһар!.. Ебәр!.. Теймә миңә!..
Ишбулды йүгереп килеп, өйгә инә.
Ишбулды (эт булып өрә). Уау!.. Уау!..
Саматтың тауышы. А-а-а!.. Ҡулды!.. Ух, эт!.. Мин һине!.. Мә!..
Самат өйҙән атылып сығып ҡаса, эсен тотоп Ишбулды сыға, уға Сәлимә эйәргән.
Сәлимә. Ишбулды!.. Ул бысаҡ менән!..
Ишбулды. Ул ҡурҡты!.. Ҡасты!.. Ул эттән ҡурҡа!..
Сәлимә. Ишбулды, ҡан!..
Ишбулды (бөгөлөп төшә). Сәлимә дуҫ!..
Сәлимә. Әү, ҡәҙерлем!..
Ишбулды. Мине ер бәүелтә... Әллә мин сәңгелдәктәме?!.
Сәлимә. Түҙ!.. Саҡ ҡына түҙ, ҡәҙерлем!.. Эй, кешеләр!..
Ишбулды. Кәрәкмәй, Сәлимә! Һин минең күҙҙәремә генә ҡара!.. Ғүмеремдә минең күҙҙәремә ҡараусы булманы!..
Сәлимә. Ишбулды!.. Ишбулды!.. (Уға ҡапланып илай.)
Һигеҙенсе күренеш.
Өлфәт арба менән була. Айһылыу өйҙән сыға.
Айһылыу. Ошоно кейһәм килешәме, Өлфәт?
Өлфәт. Айһылыу!.. О-о-о, был матурлыҡты күрмәй нисек йәшәгәнмен мин?!.
Айһылыу. Бәй, был күлдәкте мин әле генә кейҙем бит.
Өлфәт. Эш күлдәктәме ни, бисәкәй!..
Айһылыу. Ә һин ниңә йыйынмайһың һаман?
Өлфәт. Бына, арбаны эшләп ҡуйҙым!.. Эх, Ишбулды иҫән саҡта өлгөртә алманым шул!..
Айһылыу. Хәҙер нимәгә ул һиңә?
Өлфәт. Кәрәк, бисәкәй!.. Кәрәк!..
Айһылыу (өтәләнеп). Эй, Хоҙайым, нимә тип һөйләнеп торам һуң әле мин!.. Хәҙер килергә тейеш тип әйтте бит ҡыҙыбыҙ... Әйҙә, һин дә тиҙ генә өҫ-башыңды алмаштыр!..
Матур кейенгән Байтимер инә.
Байтимер. Һаумыһығыҙ!
Айһылыу. И-и... Арыубыҙ әле, арыубыҙ!.. Кем тип әйтәйем икән... Байтимер туғанҡайым!..
Өлфәт. Әйҙә, рәхим ит, Байтимер!
Байтимер. Рәхмәт, Өлфәт ағай!.. Айһылыу апай!..
Айһылыу. Бәй, бәй, беҙ нишләп торабыҙ әле бында!? Әйҙәгеҙ, өйгә инәйек!..
Өйҙән Сәлимә сыға.
Байтимер. Сәлимә!..
Сәлимә. Байтимер!.. (Оялып ҡына Байтимерҙең янына бара.)
Байтимер. Кхм... Ни... Өлфәт ағай!.. Айһылыу апай!.. Мин... То есть беҙ... Эйе, беҙгә фатихағыҙҙы бирегеҙ!..
Айһылыу (күҙ йәштәрен һөртә). Эй, Илаһым!.. Һүҙеңде әйт, атаһы!..
Өлфәт. Фатиха, балалар!.. Фатиха беҙҙән!..
Айһылыу. Эйе шул!.. Эй, Хоҙайым, бәхетле генә булығыҙ!..
Сәлимә. Әсәй! (Ҡосаҡлай.) Рәхмәт!..
Байтимер. Рәхмәт, Өлфәт ағай! (Ҡосаҡлашалар.)
Кәримә инә.
Кәримә. Әссәләмәғәләйкүм, балаҡайҙар!
Өлфәт. Һауғынамы, Кәримә апай!
Айһылыу. Әйҙүк, Кәримә апай! Эй, Хоҙайым, Ишбулды ғына юҡ!.. (Ауыҙын ҡаплай.)
Кәримә. Ишбулды!.. Бында ул, балаҡайҙар!.. Ул миңә, әсәй, һине ташлап бер ҡайҙа ла китмәйем. Мине һағынһаң, кешеләргә бар, мин уларҙың йөҙөндә йылмайыу булып йәшәрмен, тине.
Өлфәт. Эйе!.. Ул бында!.. Бында ул Ишбулды!.. Әйҙәгеҙ, ултырығыҙ Ишбулдының арбаһына! Мин һеҙҙе күҙ йәштәре аҡмай торған, йөҙҙәрҙән йылмайыу китмәй торған донъяға алып барам!..
Читайте нас: