Бәшмәк һатыусы

90-сы йылдар аҙағы. Ил көрсөккә килеп терәлгән. Ул һәр өлкәлә лә һиҙелә. Шуларҙың береһе - күҙгә күренеп аҡса арзаная башланы. Эш хаҡығыҙ арта, тейеп ҡыуандырып ике-өс-айға бер шыптырҙап торған өр-яңы купюраларҙы килтереп тотторалар.Билдәле, былар әйләнештә йөрөгән түгел, яңы ғына баҫыу станогы аша сыҡҡан, етештерелгән тауар менән нығытылмаған буяулы ҡағыҙҙар. Магазинға барһаң ҙур төргәк эш хаҡыңа ҡушустай ғына аҙыҡ-түлек килгәнен күреп аптырап ҡалаһың. Шулай итеп, элекке аҡсаны онота алмай, яңыһына күнегеп китә алмай аңҡы-тиңке килгән осор. Йәнә кибет кәштәләре буп-буш, һыйыр мөгөҙөнә элер әйбер күрмәҫһең. Беҙҙең яңы өйләнешкән саҡ. Ҡатыным менән мәктәптә эшләп йөрөйбөҙ. Тирә-яҡты алһыу күҙлек аша ҡабул иткән ғәмһеҙ сағыбыҙ, шуға юҡлыҡ шыпа ла бошондормай, ике ятып бер төшөбөҙгә инеп сыҡмай, осто-осҡа ялғап йәшәйбеҙ инде шунда. Ярай әле әсәй мәлендә пенсияһын ала, ала ла серванттағы шкатулкаға тулыһы менән һалып ҡуя. Кемебеҙгә кәрәк шунан алып тотонабыҙ. Әмәлгә баҡҡандай шул йылдарҙың береһендә емерелеп бәшмәк уңды. Ҡайын аҫты бәшмәгенең ояһы - беҙҙең Аҡташ сабынлығындағы сауҡалар араһында, эҙләнеп йонсомай, типкеләп йөрөп һайларға мөмкин. Бесәндән ҡайтышлай шуларҙы әллә күпме итеп йыйып алып ҡайтабыҙ ҙа йылғала йыуып таҙартҡас, саф шишмә һыуы менән сайҡатып оло һыу һауытына һалып тоҙлайбыҙ. Унда һарымһаҡ, лавр япрағы, борсаҡлы ҡара борос, ҡа-рағат, сейә япраҡтарын тәмләткестәр сифатында өҫтәп тә ебәргәс һауытты асты ниһәң, өй эсенә иҫ китмәле хуш еҫ тарала. Бесән аҙағына саҡлы өҫтөнә ҡаҙаяҡ үләненең йоҡа ҡатламын һалып бәләкәйерәк ҡапҡас ябып таш менән баҫтырылған һыу һауыты теүәсәйҙәй ваҡ, ап-аҡ кетерҙәк бәшмәктәр менән лыҡа тулғайны. Бындай затлы табындарға ҡуйыр хан һыйы ҡыш буйы үҙебеҙгә лә, күрше-күләнгә лә , килгән киткәндәргә лә, туғандарға ла етә инде, тип ҡыуанабыҙ.Бер көнө эштән ҡайтып ингәндә әсәйемең йөҙө ҡәнәғәтләнеүҙән май ҡояшылай балҡый ине. Яҡшы яңылығы телен ҡысыталыр күрәһең, ул өҫтөбөҙҙө алмаштырыуҙы ла көтмәй беҙҙе эргәһенә ултыртып ҡуйып һөйөнөслө хәбәрен дә һалды:- Балалар, йомош-юлға, оло мәшәҡәткә ярамаһам да бер ҙур, изге эш башҡарып ташланым бит әле!- Ниндәй эш икән ул, әсәй, риза булып ултырғасың бик һәйбәт шөғөл менән шөғөлләнгәнһеңдер, моғайын.- Шөғөл генә түгел, йәрминкәгә торошло сауҙа ойошторҙом, ормаһарҙан.- Сауҙалашырға һуң, тотоноробоҙға бөтөп бара түгелме, бейем? - тип Вәсилә лә һүҙгә ҡушылды.- Ана шул юҡсыллыҡ мәсьәләһен ыңғай хәл иттем дә инде! Байыныҡ! Насип нәмә, ана шулай теште һындырып инә, ҡайсаҡ. - Яңы ғына иғтибар иттем, ул усына нимәлер йомарлағайны.- Насип ризыҡты үтә лә мул тапҡанһың түгелме, әсәй?- Насип ҡына түгел, һинең әүәлге эш хаҡыңдың ҡап яртыһы инеп ятты ғаиләбеҙ бөджөтөнә.- Әгәр бөгөнгө хаҡ менән иҫәпләгәндәсе?- Аныһы миңә ҡыҙыҡ та, кәрәк тә түгел, боронғо менән йәшәнем ошоғаса, хәҙер килеп мине үҙгәртеү мөмкин түгел! - Һиҙемләүемсә, ул кисәге менән бөгөнгө хаҡты бутап алданып ултыра ине шикелле. Шулай ҙа аҙаҡҡаса тыңлап бөтөргә йыйынып өндәшмәй ҡалдым.- Былай йорттан сығарып һатырлыҡ әйберебеҙ юҡ һымаҡ, бейем?- Ҡартайған көнөмдә мөлкәтте исрафларға, әрәм-шәрәм итергә мине кем тип беләһегеҙ, балалар?! Сауҙалашам, тиһәң ризығы табыла ул, яйын яйларға ғына кәрәк. Бирәм тигән ҡолона, сығарып ҡуйыр юлына! Сарсап киткәс сәй эстем дә баҡса ултырғысына сығып һағыуым булды, урам буйлап эйәртенешеп ир менән ҡатын үтеп баралар. Бәшмәк һатыусыларҙы эҙләп йөрөйҙәр икән былар!Мәсьәләнең айышына төшөнә башланым:- Шунан?- Шунан, тип шул, тегеләр эргәмә килеп белешергә иткәйнеләр, мин әйтәм, иң шәп тоҙланған бәшмәк беҙҙә инде ул, тим. Алып инеп күрһәткәйнем, тәбиғәттең сифатлы аҙығына юлығыуҙан тегеләрҙең күҙҙәре шаҡмаҡланды. Ир шундуҡ, һатыулашып та аҙапланмай кеҫәһенән кәшелүген килтереп сығарҙы ла былай ти: “Продай полностью нам это добро, пятьдесят рублей дам, если попросишь, можно и больше!” ти. “Какуй пятьдесят, - мәйтәм, - вы наверное детей воспитываете, у вас наверное тоже нет денег, поэтому, давайте, будем держать золотую середину, сорок! ” тип тегенең күҙҙәре сәсрәп китерлек хаҡты ҡуйҙым.