ҠЫШ

X быуат башында Ибн-Фаҙлан башҡорттарҙың 12 тәңреһе араһында Ҡыш тәңре (Ҡыш эйәһе, Ҡыш хужаһы) булыуын яҙып ҡалдырған.

Әммә бөгөнгө башҡорттарҙа Ҡыш тәңре тураһында ҡайһы бер генә реликттар һаҡланып ҡалған. Беренсенән, ҡыштың бауыры оҙон; ҡыш килде, ҡыш башы, ҡыш ҡорһағы - киң алап кеүек һүҙбәйләнештәр, мәҡәл һәм әйтемдәр башҡорттарҙың ҡышты йәнләндереп ҡабул итеүен тасуирлай. Икенсенән, йомаҡтар ҙа ҡышты бабай, кеше итеп күрһәтә. Мәҫәлән, «бабай килгән һағынып, аҡ сәкмәнен ябынып». Ҡыштың атрибуты булған һалҡынды, һыуыҡты ир-ат итеп ҡабул итеү балалар фольклорында ла сағылыш тапҡан. Сағыштырығыҙ:

Ҡояш апай, кил, кил,

һалҡын ағай, кит, кит.

Шулай итеп, ҡыш боронғо башҡорттарҙың анимизм осоронда барлыҡҡа килгән тәңреләренең береһе. Уны улар ислам дине ингәс онотҡан, тик ҡайһы бер реликттары ғына тороп ҡалған.

Читайте нас:

© 2024 "ТАМАША" Республика мәҙәниәт һәм сәнғәт журналының сайты.
Сайт Республиканского журнала культуры и искусства "ТАМАША".
Ойоштороусылары: Башҡортостан Республикаһының Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса агентлығы; Башҡортостан Республикаһының "Республика Башкортостан" нәшриәт йорто дәүләт унитар предприятиеһы.
Учредители: Агентство по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Издательский дом "Республика Башкортостан".

Зарегистрирован Федеральной службой по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций 5 ноября 2015 года. Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ02-01477

Телефон

(347)292-77-64

Электрон почта

[email protected]

Адресы

450079, Республика Башкортостан, г. Уфа, ул. 50-летия Октября, 13, каб. 612