Бер мөхәббәт тарихы. Наил Юнысов.

– Ә ҡатынығыҙ менән нисек танышҡайнығыҙ? Ул ниндәй һыҙаттары менән йөрәгегеҙҙе яуланы?
– Студент йылдарында йәйге кис­тәрҙә Салауат Юлаев һәйкәле май­ҙансығында гитарала уйнап ултыра торғайныҡ. Бына дүртенсе курста һуң­ғы имтихандар бара. Ҡәҙимгесә Салауат Юлаев майҙансығында гитарала уйнайбыҙ. Беҙ – өс егет, өс тағандай, гел бергә йөрөй инек. Өсөбөҙ бер та­уыштан ҡушылып та уйнап алабыҙ. Яныбыҙға таныш-тоноштар, йәштәр йыйылып китә. Гитарала уйнап ултыр­ғанда, бер һылыу ҡыҙҙың ҡарашы йөрәгемә уттай ҡаҙалды! Уның наҙлы ҡарашынан бөркөлгән йылы ипкендән төнөм яҡтырғандай, күңелем нурға солғанғандай булды. Тәү күреүҙән ға­шиҡ итте Лилиә мине. Уны әхирәттәре менән ятаҡтарының ишеге төбөнә тиклем оҙатып ҡуйҙыҡ. Шунда бер-беребеҙгә берәй һүҙ ат­һаҡсы, исма­һам. Бер аҙҙан йәйге каникулға тара­лыштыҡ. Лилиәне башҡа күрмәнем.
Көҙөн, яңы уҡыу йылы башланғас ҡына, йөрәгемә ҡуҙ һалған ҡыҙ менән яңынан осрашыу бәхете насип булды. Аралашып киттек һәм уны инде һис юғалтҡым килмәне. Йылайыр районы Суртанүҙәк ауылы ҡыҙы менән сәстәребеҙҙе сәскә бәйләп, татыу ғына йәшәп алып киттек. Ул мине ­һөйкөмлөлөгө, тыныс холҡо, тыйнаҡ­лығы, тәмле аштары менән арбаны.
– Әйткәндәй, тамашасылар һеҙҙе “Сәләм” тапшырыуы аша йылмайып ҡына торған, татлы телле, ҡупшы, яғымлы алып барыусы итеп белә. Ә ғаиләлә һеҙ ниндәй тормош иптәше һәм атай? Бөгөн ысын ир-егетте билдәләгән сифаттар ниндәй икән?
– Эштә етди ҙә, талапсан да, уҫал да булырға тура килә. Көн дә тура эфирға сыҡҡан “Сәләм”де етәкләү, уны кешеләрҙең кәйефен күтәрерҙәй, тормошон көйләрҙәй сюжеттар менән байытыу, мәғлүмәттәрҙең дә мауыҡ­тырғыс булыуын хәстәрләү ентеклелек ­тә, отҡорлоҡ та, ижади ҡомар ҙа талап итә. Гел үҙең менән ҡәнәғәт булыу мөмкин түгел, туҡтауһыҙ эҙләнәһең.

Ә өйҙә мин бөтөнләй икенсе кеше: шаян, сабый йәнле. Балалар менән иҙәндә тәгәрәшеп йөрөп шаярабыҙ, уйнайбыҙ. Ҡатыным да ҡушылып китә. Ғаиләлә эш тураһында һөйләш­мәйбеҙ, ул тынғыһыҙ мөхиттең ығы-зығыларын өй тупһаһы төбөндә ҡалдырам. Былай ҙа ялдарҙа, байрамдарҙа мәҙәни саралар йәки тура эфирҙан тапшырыуҙар алып барыр­ға тура килә. Буш ваҡыт килеп сыҡһа, балалар менән күңелле һәм файҙалы итеп ял ойоштороуҙы хәс­тәрләйем.

Заман ир-егете тормошҡа етдиерәк һәм айыҡ аҡыл менән ҡарайҙыр, тип уйлайым. Матди һәм рухи ҡим­мәттәргә ынтыла. Шул уҡ ваҡытта ваҡ­сыл түгел. Ғаилә йәнле, яҡындарын ҡурсалай, ҡәҙерләй һәм яҡлай белә. Ғаиләлә мин баш, тип өҫтәл һуҡмай, ә аҡыл менән идара итә. Үҙем тынғы­һыҙыраҡ холоҡло булһам да, төптән уйлап, бар яҡтан да үлсәп эш итергә тырышам. Әгәр тормошҡа, үҙең менән булған хәл-ваҡиғаларға иғтибарлыраҡ ҡараһаң, бар нәмә лә бер-береһенә бәйле икәнен аңлай­һың һәм улар һиңә тәжрибә туплауға, яңы сифаттарҙы үҙләштереүгә булышлыҡ итә. Йәғни, заман ир-аты тормошто психологик, фәлсәфәүи күҙлектән ҡабул итә һәм тормошта шул аҡылды ҡуллана ла белә.
– Ғаилә нигеҙенең ныҡлығы, балаларҙың тормошта юғалып ҡалмауы атай абруйына бәйле. Беҙҙең халыҡта борондан атайҙан ҡурҡыу бар. Ә әлеге атайҙар, ти­мәк, абруйҙы иплелек, аҡыл ме­нән яулай.
– Баймаҡ районы Әмин ауылында тыуып үҫтем. Атайым Тәлғәт Хәйбулла улы үтә тыныс, ипле холоҡло, бер ҡасан да тауыш күтәрмәй, кеше һүҙен бүлдермәй, кәрәк икән, һуңынан ғына үҙ фекерен әйтеп ҡуя. Ә әсәйем Ғәри­фә Октябрят ҡыҙы, киреһенсә, янды­райыраҡ. Ғәҙәттә, һәр башланғысты тәүҙә ул күтәреп алыусан. Ҡасан, ҡайһы эште башҡарырға кәрәк, көн тәртибе һәр ваҡыт теүәл бил­дәләнгән һәм бөтәбеҙ ҙә уны яратабыҙ һәм тыңлайбыҙ. Шул уҡ ваҡытта өндәш­мәй ҡала белгән, ғәҙел, йомарт күңелле атайыбыҙға хөрмәтебеҙ арта ғына. Икеһе лә бер-береһен тулыландырып, тормошто йәмләп, беҙ­ҙең дә күңел­дәрҙә дәрт уты ҡабыҙып йәшәй улар. Атайым өҙҙөрөп баянда уйнай, матур йырлай, әсәйем Әмин ауылының иң уңған килене һанала. Бөтә ауыл хөр­мәт иткән, тырыш, татыу ғаиләлә үҫе­үем менән атай-әсә­йемә рәхмәтлемен. “Өлгөлө ғаилә” һәм “Өлгөлө йорт” тигән яҙыу әле лә ҡапҡабыҙҙа эленеп тора.
Миңә әсәйемдең тынғыһыҙ, ең­меш холҡо менән атайымдың өндәш­мәй ҡалыусанлығы һәм иплелеге күскән. Тыштан тыныс күренһәм дә, үҙ һүҙемде һүҙ итәм барыбер. Минең­сә, атай, ниндәй холоҡло булыуына ҡарамаҫтан, ғаиләлә матди һәм рухи яҡтан да ышаныслы ҡалҡан булып торорға тейеш.
Ҡатыным: “Балалар, атайығыҙ алдында ҡысҡырып һөйләшмәгеҙ”, “Атайығыҙ алдында үҙегеҙҙе улай тотмағыҙ”, – тип иҫкәртеп кенә тора. Ә мин: “Әсәйегеҙ ял итһен, шаулама­ғыҙ”, “Әсәйегеҙгә ярҙам итегеҙ”, – тип әсәләрен аңларға, хөрмәт итергә өйрәтәм. Ғаиләлә атай-әсәйгә, олатай-өләсәйгә хөрмәт абруйҙы ла арттыра бит.

Альбина ҒӨБӘЙҘУЛЛИНА. 

 https://bashkizi.bashkortostan102.ru/archives/380-nail-yunysov-balar-say-mer-asylymdy.html?ysclid=lo6x4k9m4c285002319